«Στους ατέλειωτους χειμώνες, όταν το χιόνι της στέπας κουκούλωνε τη Γιανόφκα απ’ όλες τις μεριές και ύψωνε λευκά βουναλάκια ως πάνω από τα παράθυρα, η μητέρα ευχαριστιόταν να διαβάζει. Καθόταν στη μικρή λεγιάνκα της τραπεζαρίας, έβαζε τα πόδια της επάνω σε μια καρέκλα, ή όταν το χειμωνιάτικο βράδυ ερχόταν νωρίς, καθόταν στην πολυθρόνα του πατέρα, κοντά στο σκεπασμένο απ’ το χιόνι παράθυρο και διάβαζε ψιθυριστά κάποιο πολύ μεταχειρισμένο ρομάντζο απ’ τη βιβλιοθήκη του Μπομπρινέτς, προχωρώντας τις γραμμές του μ’ ένα από τα πολυδουλεμένα δάχτυλά της.
Έχανε συχνά τις λέξεις και σκόνταφτε σε φράσεις με δύσκολη σύνταξη. Πότε-πότε ένα από τα παιδιά της τής εξηγούσε το κείμενο, κάτω από ένα ολότελα διαφορετικό φως… Κι όμως εξακολουθούσε να διαβάζει καρτερικά, ακούραστη, και τις ελεύθερες ώρες, στις ατέλειωτες βουβές μέρες του χειμώνα, άκουγες από το διάδρομο κιόλας το ρυθμικό της κρυφομουρμούρισμα…» [μετάφραση Μαρία-Λουίζα Κωνσταντινίδη].
Δεν τολμώ να σχολιάσω. Απλώς απολαμβάνω κι εγώ το διάβασμα του καταπληκτικού κειμένου του Λέοντα Τρότσκι. Ήταν για μένα, από την πρώτη στιγμή που το άνοιξα, ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα το βιβλίο του «Η ζωή μου». Από τα ωραιότερα κείμενα της ρωσικής λογοτεχνίας. Το διάβαζα και το ξαναδιάβαζα. Ακολούθησε το άλλο επίσης σπουδαίο βιβλίο του «Λογοτεχνία και Επανάσταση». Με είχε γοητεύσει. Όπως επίσης και το άλλο έργο του, η «Ιστορία της Ρώσικης Επανάστασης». Τα είχα διαβάσει κατά την περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών. Μου είχε κάνει πολλή εντύπωση και το γεγονός ότι ο οργανωτής του «Κόκκινου Στρατού» είχε καταγγείλει την κατάλυση της δημοκρατίας μέσα στους κόλπους του Κόμματος. Και τώρα, μπορεί κανείς βοηθούμενος από την επενέργεια του ιστορικού χρόνου, να σταθεί με περίσκεψη και να πει μερικά πράγματα για το ανθρώπινο δράμα ενός επαναστάτη.
O Μπολσεβίκος επαναστάτης και θεωρητικός του Μαρξισμού Λεφ Νταβίντοβιτς Μπρονστέιν ή Λέων Τρότσκι (7 Νοεμβρίου 1879 – 21 Αυγούστου1940) είχε μεγάλη επιρροή στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης και γι’ αυτό το λόγο διετέλεσε Κομισσάριος (υπουργός) Εξωτερικών αμέσως μετά την επανάσταση και στη συνέχεια, στα χρόνια της Αντεπανάστασης, ίδρυσε τον Κόκκινο Στρατό και επιτέλεσε Κομισσάριος Πολέμου.
Μετά το θάνατο του Λένιν διαγράφηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα, λόγω της ισχυρής διαφωνίας του στην πολιτική που εφάρμοζε ο Στάλιν. Για τον ίδιο λόγο, εξορίστηκε από την Σοβιετική Ένωση και τελικά δολοφονήθηκε στο Μεξικό από τον Ισπανό πράκτορα των Σοβιετικών, Ραμόν Μερκαντέρ. Οι ιδέες του Τρότσκι αποτελούν την βάση του Τροτσκισμού, αριστερού ρεύματος το οποίο αντιτίθεται στον Σταλινισμό και τον Μαοϊσμό.
Ωστόσο, αμφιβάλλω αν ο ίδιος ο Τρότσκι θα συμφωνούσε με όσους στην πορεία των χρόνων αυτοαποκαλούνταν Τροτσκιστές και φυσικά με τη δράση τους. Τέλος πάντων, αυτά είναι άλλου παπά ευαγγέλιο και ανήκουν πια στην ιστορία, ενώ χρειάζεται αρκετή μελέτη της ιστορίας για να μπορέσει κανείς να παρακολουθήσει όσα ακολούθησαν μετά την Οκτωβριανή επανάσταση και, κυρίως, μετά την επικράτηση του Σταλινισμού.
Ωστόσο, η διαφωνία του Τρότσκι έθετε ένα σοβαρό ζήτημα που είχε σχέση με τη Δημοκρατία γενικώς. Ε, η δημοκρατία ήταν και είναι και θα είναι μια πολύ ευαίσθητη υπόθεση και φυσικά δεν είναι δυνατόν να ξέρει κανείς από ποιους κινδυνεύει. Κινδυνεύει άραγε από εκείνους που την υπονομεύουν ή από εκείνους που την ρευστοποιούν; Ο Τρότσκι «πληρώθηκε τοις μετρητοίς» σαν «προδότης» για την επιμονή του να υπερασπιστεί τη δημοκρατία. Για μένα ο Τρότσκι εξακολουθεί να είναι μια συγκλονιστική ανθρώπινη περίπτωση. Μεγάλη προσωπικότητα, ένας επαναστάτης διανοούμενος, αναγκάστηκε να εκπατριστεί ανεπιθύμητος παντού και κυνηγημένος, παλεύοντας απεγνωσμένα να υπερασπιστεί τον εαυτό του και τις ιδέες του απέναντι στο σταλινικό καθεστώς που συνεχώς ψευδόμενο έστελνε στο κατόπι του δολοφόνους για να τον εξαφανίσουν – και το πέτυχαν.
Όλα αυτά φυσικά δεν είναι απλώς μια άσκοπη περιπλάνηση στις σελίδες της ιστορίας. Είναι μια αφορμή για να ξανασκεφτούμε εκείνους που εμφανίζονται ως υπερασπιστές της δημοκρατίας, συνεχώς ψευδόμενοι και με το όπλο της συκοφαντίας επιχειρούν τον εξανδραποδισμό των αντιπάλων.
No comments:
Post a Comment